គន្លឹះឆ្ពោះទៅកាន់ការទំនាក់ទំនងបែបអះអាង៖ ការណែនាំអំពីសៀវភៅល្អបំផុត និងការអនុវត្តជាក់ស្តែង

I. សេចក្តីផ្តើម

និយមន័យ និងសារៈសំខាន់នៃការទំនាក់ទំនងបែបអះអាង

ការទំនាក់ទំនងបែបអះអាង (assertive communication) គឺជាសមត្ថភាពដ៏សំខាន់មួយក្នុងការបញ្ចេញគំនិត អារម្មណ៍ និងតម្រូវការផ្ទាល់ខ្លួនយ៉ាងច្បាស់លាស់ និងគោរពអ្នកដទៃ ខណៈពេលដែលរក្សាការគោរពចំពោះខ្លួនឯង ¹។ វាខុសប្លែកពីការទំនាក់ទំនងអកម្ម (passive communication) ដែលជាការមិនអើពើនឹងតម្រូវការផ្ទាល់ខ្លួន និងការទំនាក់ទំនងឈ្លានពាន (aggressive communication) ដែលជាការមិនគិតពីអារម្មណ៍អ្នកដទៃ ¹។ ជំនាញនេះមិនមែនជាលក្ខណៈបុគ្គលិកលក្ខណៈពីកំណើតនោះទេ ប៉ុន្តែជាសំណុំនៃជំនាញដែលអាចរៀន និងអភិវឌ្ឍបានតាមរយៈការអនុវត្តជាប់លាប់ ¹។

សារៈសំខាន់នៃការទំនាក់ទំនងបែបអះអាងមានលក្ខណៈទូលំទូលាយ ដោយជះឥទ្ធិពលជាវិជ្ជមានដល់ទិដ្ឋភាពជាច្រើននៃជីវិត។ ការអះអាងខ្លួនឯងជួយបង្កើនការគោរពខ្លួនឯង និងទំនុកចិត្ត កែលម្អទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ខ្លួន និងវិជ្ជាជីវៈ កាត់បន្ថយភាពតានតឹង និងការថប់បារម្ភ ព្រមទាំងបង្កើនសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា និងភាពជោគជ័យទាំងក្នុងជីវិតផ្ទាល់ខ្លួន និងការងារ ¹។ ការយល់ដឹងស៊ីជម្រៅអំពីការអះអាងខ្លួនឯងបង្ហាញថា វាលើសពីគ្រាន់តែជាយុទ្ធសាស្ត្រទំនាក់ទំនងសម្រាប់ស្ថានភាពជាក់លាក់ប៉ុណ្ណោះ។ វាគឺជាជំនាញមូលដ្ឋានដែលទ្រទ្រង់សុខុមាលភាពផ្ទាល់ខ្លួន បង្កើនទំនាក់ទំនងដែលមានសុខភាពល្អ និងជំរុញការរីកចម្រើនផ្ទាល់ខ្លួន និងវិជ្ជាជីវៈ។ វាទាក់ទងនឹងការទទួលយកជំហរគាំទ្រខ្លួនឯង និងសកម្មចំពោះជីវិត ជាជាងគ្រាន់តែប្រតិកម្មទៅនឹងសម្ពាធខាងក្រៅ ឬជម្លោះ។

គោលបំណងនៃរបាយការណ៍នេះ

របាយការណ៍នេះមានគោលបំណងណែនាំសៀវភៅល្អបំផុតមួយចំនួនដែលនិយាយពីការទំនាក់ទំនងបែបអះអាងប្រកបដោយភាពច្បាស់លាស់ និងឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង។ លើសពីនេះ វានឹងពិភាក្សាអំពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃធនធានជាភាសាខ្មែរក្នុងវិស័យនេះ និងផ្តល់ការណែនាំសម្រាប់ការអនុវត្តគោលការណ៍ទាំងនេះក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។

II. សៀវភៅកំពូលៗស្តីពីការទំនាក់ទំនងបែបអះអាង

ការណែនាំទូទៅអំពីសៀវភៅដែលត្រូវបានណែនាំ

សៀវភៅដែលបានជ្រើសរើសសម្រាប់របាយការណ៍នេះត្រូវបានណែនាំដោយអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យទំនាក់ទំនង និងចិត្តវិទ្យា ហើយទទួលបានការវាយតម្លៃខ្ពស់ពីអ្នកអានទូទៅ ³។ សៀវភៅទាំងនេះផ្តោតលើវិធីសាស្រ្តជាក់ស្តែង និងឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ដើម្បីជួយអ្នកអានអភិវឌ្ឍជំនាញអះអាងខ្លួនឯង។ ពួកវាគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពផ្សេងៗនៃការអះអាងខ្លួនឯង ចាប់ពីការកំណត់ព្រំដែនផ្ទាល់ខ្លួន ការដោះស្រាយជម្លោះប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព រហូតដល់ការកសាងទំនុកចិត្ត និងការបញ្ចេញមតិដោយស្មោះត្រង់ ¹។

តារាង៖ សៀវភៅទំនាក់ទំនងបែបអះអាងកំពូលៗ និងលក្ខណៈសំខាន់ៗ

តារាងខាងក្រោមផ្តល់នូវទិដ្ឋភាពសង្ខេបនៃសៀវភៅទំនាក់ទំនងបែបអះអាងកំពូលៗមួយចំនួន ដោយបង្ហាញពីលក្ខណៈសំខាន់ៗ វិធីសាស្រ្ត និងភាពជាក់ស្តែងរបស់វា៖

ចំណងជើងសៀវភៅ	អ្នកនិពន្ធ	ការវាយតម្លៃជាមធ្យម (Goodreads)	ឆ្នាំបោះពុម្ព	លក្ខណៈសំខាន់ៗ និងវិធីសាស្រ្ត	ភាពជាក់ស្តែង/ឧទាហរណ៍
The Assertiveness Workbook: How to Express Your Ideas and Stand Up for Yourself at Work and in Relationships	Randy J. Paterson	4.15/5 3	2000 3	ផ្អែកលើការព្យាបាលអាកប្បកិរិយាការយល់ដឹង (CBT) ផ្តោតលើការរៀនជំនាញជាក់ស្តែងដើម្បីទំនាក់ទំនងដោយទំនុកចិត្ត និងកំណត់ព្រំដែន 1។	រួមបញ្ចូលព័ត៌មានអំពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ការសន្ទនាតូចៗ (mini-dialogues) និងជំនាញផ្លាស់ប្តូរអាកប្បកិរិយា 7។
When I Say No, I Feel Guilty: How to Cope - Using the Skills of Systematic Assertive Therapy	Manuel J. Smith	4.02/5 3	1975 3	ណែនាំ "បច្ចេកទេសបំពានខ្លួនឯងជាប្រព័ន្ធ" និង "សិទ្ធិមនុស្សក្នុងការអះអាងខ្លួនឯង" 3។	បច្ចេកទេស "Broken Record", "Fogging", "Negative Assertion", "Negative Inquiry", "Self-disclosure" ជាមួយឧទាហរណ៍ការសន្ទនា 3។
Boundaries: When to Say Yes, How to Say No to Take Control of Your Life	Henry Cloud & John Townsend	4.21/5 3	1992 3	សង្កត់ធ្ងន់លើការកំណត់ព្រំដែនច្បាស់លាស់ (រាងកាយ ផ្លូវចិត្ត អារម្មណ៍ ខាងវិញ្ញាណ) ដើម្បីគ្រប់គ្រងជីវិត 3។	ដោះស្រាយសំណួរពិបាកៗអំពីការកំណត់ព្រំដែនក្នុងទំនាក់ទំនងផ្សេងៗ 3។
Nonviolent Communication: A Language of Life	Marshall B. Rosenberg	4.33/5 3	1999 3	ណែនាំ NVC ដែលមាន ៤ ជំហាន៖ ការសង្កេត អារម្មណ៍ តម្រូវការ និងការស្នើសុំ ដើម្បីទំនាក់ទំនងប្រកបដោយការអាណិតអាសូរ 3។	ឧទាហរណ៍ពីសិក្ខាសាលា និងបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ជាមួយនឹងលំហាត់យល់ដឹង 3។
Not Nice: Stop People Pleasing, Staying Silent, & Feeling Guilty... And Start Speaking Up, Saying No, Asking Boldly, And Unapologetically Being Yourself	Aziz Gazipura	3.96/5 3	2017 3	ជួយយកឈ្នះ "ការត្រួតត្រាដោយភាពល្អ" និងទទួលយកខ្លួនឯងដែលក្លាហាន និងពិតប្រាកដ 3។	ផ្តល់យុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីបដិសេធសំណើ សុំអ្វីដែលអ្នកចង់បាន និងនិយាយដោយសេរី 3។
The Assertiveness Guide for Women: How to Communicate Your Needs, Set Healthy Boundaries, and Transform Your Relationships	Julie de Azevedo Hanks	3.97/5 3	2016 3	ផ្តោតលើស្ត្រី ផ្អែកលើ attachment theory, mindfulness, CBT, និង DBT ដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណឧបសគ្គ 4។	ណែនាំ "ជំហរទំនាក់ទំនងបីយ៉ាង" (Doormat, Sword, Lantern) ជាមួយឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង 4។
The Art of Everyday Assertiveness: Speak Up. Say No. Set Boundaries. Take Back Control.	Patrick King	3.94/5 3	N/A	ណែនាំសម្រាប់ "មនុស្សល្អពេក" ឬ "មនុស្សគាប់ចិត្តអ្នកដទិត" ដោយផ្តល់វិធីសាស្រ្តជាប្រព័ន្ធ 3។	រួមបញ្ចូល "ផែនការសកម្មភាពអះអាងរយៈពេល 28 ថ្ងៃ" និងឧទាហរណ៍ជីវិតពិត 3។
Assertiveness: How to Stand Up for Yourself and Still Win the Respect of Others	Judy Murphy	3.80/5 3	2011 3	ជួយបង្កើនទំនុកចិត្ត និងការអះអាងខ្លួនឯងដើម្បីទទួលបានការគោរព 2។	ផ្តល់ការណែនាំជាក់ស្តែង ការធ្វើលំហាត់ប្រាណវាយតម្លៃខ្លួនឯង និងឧទាហរណ៍ច្បាស់លាស់សម្រាប់អន្តរកម្មផ្សេងៗ 2។
The Power of a Positive No: How to Say No and Still Get to Yes	William Ury	4.00/5 3	2007 3	ណែនាំវិធីសាស្រ្តបីជំហាន "Yes! No. Yes?" សម្រាប់ការនិយាយ "ទេ" ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ខណៈពេលដែលរក្សាទំនាក់ទំនង 3។	ផ្តល់ដំបូន្មានជាក់ស្តែង និងឧទាហរណ៍សម្រាប់ការអនុវត្ត "Positive No" ក្នុងស្ថានភាពផ្សេងៗ 13។
Set Boundaries, Find Peace: A Guide to Reclaiming Yourself	Nedra Glover Tawwab	4.26/5 3	2021 3	ជួយបកស្រាយគោលគំនិតនៃព្រំដែនដែលមានសុខភាពល្អ និងផ្តល់វិធីជាក់ស្តែងដើម្បីបង្កើតវា ផ្អែកលើ CBT 3។	គ្របដណ្តប់ប្រភេទព្រំដែន ការរំលោភបំពាន និងរបៀបរក្សាព្រំដែនក្នុងទំនាក់ទំនងផ្សេងៗ 3។

III. ការវិភាគស៊ីជម្រៅអំពីសៀវភៅនីមួយៗ

The Assertiveness Workbook: How to Express Your Ideas and Stand Up for Yourself at Work and in Relationships (Randy J. Paterson)

សៀវភៅនេះត្រូវបានចាត់ទុកជាធនធានដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍការអះអាងខ្លួនឯង ដោយផ្អែកលើការព្យាបាលអាកប្បកិរិយាការយល់ដឹង (CBT) ⁷។ វាជួយអ្នកអានឱ្យទំនាក់ទំនងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវអន្តរកម្មសង្គម និងបង្ហាញខ្លួនឯងដោយទំនុកចិត្ត និងច្បាស់លាស់ ⁷។ សៀវភៅនេះកំណត់ការអះអាងខ្លួនឯងថាជាសំណុំនៃជំនាញដែលអាចរៀនបាន មិនមែនជាលក្ខណៈបុគ្គលិកលក្ខណៈនោះទេ ¹។ ការយល់ដឹងនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈពីការគិតថាការអះអាងខ្លួនឯងជាអ្វីដែលមនុស្សម្នាក់មាន ឬគ្មាន ទៅជាអ្វីមួយដែលមនុស្សម្នាក់អាចអភិវឌ្ឍបានតាមរយៈការខិតខំ។

ក្នុងន័យជាក់ស្តែង សៀវភៅនេះរួមបញ្ចូលព័ត៌មានអំពីផលប៉ះពាល់នៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ការសន្ទនាតូចៗ (mini-dialogues) ដើម្បីជួយដោះស្រាយអន្តរកម្មសង្គមពិបាកៗ និងជំនាញដើម្បីផ្លាស់ប្តូរអាកប្បកិរិយាឱ្យកាន់តែអះអាង ⁷។ វាបង្រៀនពីរបៀបកំណត់ និងរក្សាព្រំដែនផ្ទាល់ខ្លួន ខណៈពេលដែលនៅតែរក្សាទំនាក់ទំនង ⁷។ សៀវភៅនេះក៏ណែនាំរចនាប័ទ្មទំនាក់ទំនងបួនយ៉ាងផងដែរ៖ អកម្ម ឈ្លានពាន អកម្ម-ឈ្លានពាន និងអះអាង ¹។ ការផ្តោតជាប់លាប់លើ CBT ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់សៀវភៅនេះបង្ហាញថា ការសម្រេចបាននូវការអះអាងខ្លួនឯងមិនមែនគ្រាន់តែជាការរៀនពីអ្វីដែលត្រូវនិយាយ ឬរបៀបធ្វើនោះទេ ប៉ុន្តែជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការផ្លាស់ប្តូររបៀបដែលមនុស្សម្នាក់គិតអំពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងផលវិបាកដែលអាចកើតឡើង។ សៀវភៅនេះដោះស្រាយដោយផ្ទាល់នូវ "ឧបសគ្គជំនឿ" ¹ ដូចជា "ការអះអាងខ្លួនឯងគឺអាត្មានិយម ឬឈ្លើយ" ឬ "ខ្ញុំគ្មានសិទ្ធិនិយាយ"។ តាមរយៈការផ្តល់ឧបករណ៍ដើម្បីពិនិត្យ និងជំនួសជំនឿអវិជ្ជមានទាំងនេះ សៀវភៅនេះផ្តល់នូវអន្តរាគមន៍ផ្លូវចិត្តកាន់តែស៊ីជម្រៅដែលផ្តល់អំណាចដល់បុគ្គលពីខាងក្នុង ធ្វើឱ្យការទំនាក់ទំនងអះអាងរបស់ពួកគេកាន់តែពិតប្រាកដ និងនិរន្តរភាព។

When I Say No, I Feel Guilty: How to Cope - Using the Skills of Systematic Assertive Therapy (Manuel J. Smith)

សៀវភៅនេះត្រូវបានចាត់ទុកជាស្នាដៃដ៏សំខាន់មួយក្នុងវិស័យការអះអាងខ្លួនឯង ដោយណែនាំ "បច្ចេកទេសបំពានខ្លួនឯងជាប្រព័ន្ធ" និង "សិទ្ធិមនុស្សក្នុងការអះអាងខ្លួនឯង" ³។ វាសង្កត់ធ្ងន់លើសិទ្ធិក្នុងការវិនិច្ឆ័យអាកប្បកិរិយាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់មនុស្សម្នាក់ ³។ បច្ចេកទេសសំខាន់ៗដែលបានបង្ហាញក្នុងសៀវភៅរួមមាន "Broken Record" (ការនិយាយដដែលៗនូវគោលដៅដោយមិនខឹង) "Fogging" (ការយល់ព្រមតាមការរិះគន់តាមដែលអាចធ្វើទៅបានដោយមិនការពារខ្លួន) "Negative Assertion" (ការទទួលស្គាល់កំហុស) "Negative Inquiry" (ការសុំការរិះគន់ជាក់លាក់) និង "Self-disclosure" (ការចែករំលែកគំនិត និងអារម្មណ៍) ³។ សៀវភៅនេះប្រើប្រាស់ការសន្ទនាគំរូ និងករណីសិក្សាជាច្រើនដើម្បីបង្ហាញបច្ចេកទេសទាំងនេះក្នុងបរិបទផ្សេងៗ ³។

ទោះបីជាសៀវភៅនេះមានសារៈសំខាន់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រក៏ដោយ ការពិនិត្យឡើងវិញបានបង្ហាញថា បច្ចេកទេសមួយចំនួន ជាពិសេស "Fogging" និង "Repetition" អាចមើលទៅមានលក្ខណៈបោកប្រាស់ ឬមិនស្មោះត្រង់ ជាពិសេសក្នុងទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ខ្លួនជិតស្និទ្ធ ³។ លើសពីនេះ សៀវភៅនេះត្រូវបានចាត់ទុកថាហួសសម័យគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដោយមានឧទាហរណ៍ និងភាសាដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជាការរើសអើងភេទ និងការរើសអើងអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាដោយស្តង់ដារទំនើប ³។ ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃសារៈសំខាន់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាមួយនឹងការរិះគន់សហសម័យនេះបង្ហាញថា គំរូនៃការអះអាងខ្លួនឯង ដូចជាក្របខ័ណ្ឌផ្លូវចិត្តណាមួយដែរ គឺមានការវិវត្ត។ ខណៈពេលដែលគោលការណ៍ស្នូលនៃការបញ្ចេញមតិខ្លួនឯងអាចនៅដដែល វិធីសាស្រ្ត និងផលប៉ះពាល់ផ្នែកសីលធម៌នៃការអនុវត្តរបស់ពួកគេត្រូវតែត្រូវបានវាយតម្លៃដោយប្រុងប្រយ័ត្ននៅក្នុងបរិបទទំនើប។ សម្រាប់អ្នកអានសព្វថ្ងៃ ជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទវប្បធម៌ផ្សេងគ្នា វាសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការបែងចែករវាងគោលគំនិតមូលដ្ឋានគ្រឹះ និងដំបូន្មានដែលអាចហួសសម័យ ឬមានបញ្ហា ដោយផ្តល់អាទិភាពដល់ការតភ្ជាប់ពិតប្រាកដ និងការគោរពជាជាងគ្រាន់តែ "ឈ្នះ" តាមយុទ្ធសាស្ត្រ។

Boundaries: When to Say Yes, How to Say No to Take Control of Your Life (Henry Cloud & John Townsend)

សៀវភៅនេះសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃព្រំដែនច្បាស់លាស់សម្រាប់របៀបរស់នៅដែលមានសុខភាពល្អ និងមានតុល្យភាព ³។ អ្នកនិពន្ធកំណត់ព្រំដែនថាជាខ្សែបន្ទាត់កម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនដែលកំណត់អ្វីដែលមនុស្សម្នាក់ទទួលខុសត្រូវ និងអ្វីដែលមិនមែន ជាមូលដ្ឋានកំណត់អត្តសញ្ញាណរបស់មនុស្សម្នាក់ ³។ សៀវភៅនេះស្វែងយល់ពីប្រភេទព្រំដែនផ្សេងៗគ្នា រួមមាន ព្រំដែនរាងកាយ ផ្លូវចិត្ត អារម្មណ៍ និងខាងវិញ្ញាណ ³។ វាដោះស្រាយសំណួរពិបាកៗដូចជា "តើខ្ញុំអាចកំណត់ដែនកំណត់ហើយនៅតែជាមនុស្សដែលចេះស្រឡាញ់បានទេ?" និងផ្តល់ចម្លើយផ្អែកលើព្រះគម្ពីរសម្រាប់ការបង្កើតព្រំដែនជាមួយទំនាក់ទំនងផ្សេងៗ រួមមានឪពុកម្តាយ ដៃគូ កូន មិត្តភក្តិ មិត្តរួមការងារ និងសូម្បីតែខ្លួនឯង ³។

ការដាក់បញ្ចូលសៀវភៅ Boundaries ជាប់លាប់ក្នុងចំណោមធនធានការអះអាងខ្លួនឯងកំពូលៗ ³ ទោះបីជាការផ្តោតសំខាន់របស់វាគឺលើការកំណត់ព្រំដែនជាជាងបច្ចេកទេសទំនាក់ទំនងជាក់ស្តែងក៏ដោយ បង្ហាញពីទំនាក់ទំនងមូលហេតុដ៏រឹងមាំមួយ។ ការអះអាងខ្លួនឯងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពជារឿយៗត្រូវបានកំណត់ដោយការមានព្រំដែនផ្ទាល់ខ្លួនច្បាស់លាស់ និងកំណត់បានល្អ។ ប្រសិនបើបុគ្គលម្នាក់មិនយល់ពីដែនកំណត់ ទំនួលខុសត្រូវ និងលំហអារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួនទេ វាពិតជាពិបាកក្នុងការបញ្ចេញ និងអះអាងរឿងទាំងនេះទៅកាន់អ្នកដទៃប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ សៀវភៅនេះផ្តល់នូវមូលហេតុ និងអ្វីដែលចាំបាច់នៃព្រំដែន ដោយដាក់ចេញនូវមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏សំខាន់មួយដែលបន្ទាប់មកអនុញ្ញាតឱ្យមានការកសាងរបៀបទំនាក់ទំនងបែបអះអាង។ វាបង្ហាញថាការស្គាល់ខ្លួនឯង និងការគោរពខ្លួនឯង (ដែលបង្ហាញតាមរយៈព្រំដែន) គឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃការបញ្ចេញមតិខ្លួនឯងប្រកបដោយទំនុកចិត្ត។

Nonviolent Communication: A Language of Life (Marshall B. Rosenberg)

សៀវភៅនេះមានគោលបំណងកែលម្អគុណភាពនៃទំនាក់ទំនង បង្កើនអំណាចផ្ទាល់ខ្លួន និងពង្រឹងជំនាញទំនាក់ទំនង ³។ Rosenberg ណែនាំ Nonviolent Communication (NVC) ដែលរួមបញ្ចូលជំនាញជាក់ស្តែងជាមួយនឹងស្មារតី និងវាក្យសព្ទដ៏មានឥទ្ធិពលដើម្បីសម្រេចបាននូវបំណងប្រាថ្នាដោយសន្តិវិធី ³។ ដំណើរការ NVC មានបួនជំហាន៖ ការសង្កេត (Observation) អារម្មណ៍ (Feelings) តម្រូវការ (Needs) និងការស្នើសុំ (Request) ³។ សៀវភៅនេះពិភាក្សាអំពី "ការទំនាក់ទំនងដែលរារាំងការអាណិតអាសូរ" ដូចជាការវិនិច្ឆ័យ ការប្រៀបធៀប និងការបង្ហាញបំណងប្រាថ្នាជាការទាមទារ ³។ វាផ្តោតលើការទទួលការទំនាក់ទំនងដោយការយល់ចិត្ត និងការយល់ដឹងពីតម្រូវការរបស់អ្នកដទៃ ³។

ខណៈពេលដែលសៀវភៅការអះអាងខ្លួនឯងជាច្រើនផ្តោតលើការបញ្ចេញមតិខ្លួនឯង និងការកំណត់ព្រំដែន NVC បង្កប់ន័យយ៉ាងពិសេសលើ "ការយល់ចិត្ត" និងការយល់ដឹងពី "តម្រូវការរបស់អ្នកដទៃ" ³។ នេះលើសពីគ្រាន់តែការបញ្ជាក់ពីជំហរផ្ទាល់ខ្លួន។ ការយល់ដឹងនេះបង្ហាញថា ការអះអាងខ្លួនឯងពិតប្រាកដ និងនិរន្តរភាព ជាពិសេសក្នុងទំនាក់ទំនងរយៈពេលវែង មិនមែនជាការឈ្នះការជជែក ឬការដាក់ឆន្ទៈរបស់ខ្លួននោះទេ ប៉ុន្តែជាការជំរុញការយល់ដឹងគ្នាទៅវិញទៅមក និងការតភ្ជាប់។ តាមរយៈការផ្តល់អាទិភាពដល់ការស្តាប់ដោយការយល់ចិត្ត និងការកំណត់អត្តសញ្ញាណតម្រូវការមូលដ្ឋាន (ទាំងរបស់អ្នក និងអ្នកដទៃ) NVC ផ្តល់នូវក្របខ័ណ្ឌដែលអាចកាត់បន្ថយជម្លោះដែលអាចកើតមាន កសាងទំនុកចិត្ត និងនាំទៅរកដំណោះស្រាយដែលសហការគ្នា និង "ឈ្នះ-ឈ្នះ" កាន់តែច្រើន។ វាផ្លាស់ប្តូរការអះអាងខ្លួនឯងពីសកម្មភាពដែលអាចមានជម្លោះ ទៅជាសកម្មភាពដែលមានការអាណិតអាសូរ និងបង្កើនទំនាក់ទំនង។

Not Nice: Stop People Pleasing, Staying Silent, & Feeling Guilty... And Start Speaking Up, Saying No, Asking Boldly, And Unapologetically Being Yourself (Aziz Gazipura)

សៀវភៅនេះមានគោលបំណងជួយអ្នកអានឱ្យយកឈ្នះ "ការត្រួតត្រាដោយភាពល្អ" (nice conditioning) និងទទួលយកខ្លួនឯងដែលក្លាហាន បញ្ចេញមតិ និងពិតប្រាកដ ³។ វាជំរុញឱ្យបញ្ឈប់ការគាប់ចិត្តអ្នកដទៃ ការនៅស្ងៀម និងអារម្មណ៍មានកំហុស ³។ សៀវភៅនេះផ្តល់យុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីបដិសេធសំណើដោយងាយស្រួល សុំអ្វីដែលអ្នកចង់បានដោយទំនុកចិត្ត និងនិយាយដោយសេរី ³។ វាផ្តោតលើការលុបបំបាត់អារម្មណ៍មានកំហុស ការថប់បារម្ភ និងការព្រួយបារម្ភពីការវិនិច្ឆ័យរបស់អ្នកដទៃ ³។

ចំណងជើងដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ "Not Nice" បង្ហាញភ្លាមៗនូវប្រធានបទស្នូលដែលប្រឈមនឹងប្រាជ្ញាប្រពៃណី។ បរិវេណនៃសៀវភៅ ³ គឺថា "ភាពល្អ" ហួសហេតុអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ ដែលនាំឱ្យមានការគាប់ចិត្តអ្នកដទៃ ភាពស្ងៀមស្ងាត់ និងអារម្មណ៍មានកំហុស។ នេះបង្ហាញពីការយល់ដឹងដ៏សំខាន់មួយ៖ សម្រាប់បុគ្គលជាច្រើន ជាពិសេសអ្នកដែលត្រូវបានសង្គមបង្រៀនឱ្យឱ្យតម្លៃខ្ពស់ចំពោះភាពសុខដុមរមនា និងការគោរព ការក្លាយជាមនុស្សអះអាងពិតប្រាកដដំបូងទាមទារដំណើរការនៃការរៀនបំបាត់អាកប្បកិរិយា និងជំនឿដែលបានចាក់ឫសអំពីអ្វីដែលវាមានន័យថាជា "មនុស្សល្អ" ឬ "មនុស្សគួរសម"។ សៀវភៅនេះផ្តល់នូវផ្លូវផ្ទាល់ដើម្បីបំបាត់គំរូ "ភាពល្អ" ដែលកំណត់ខ្លួនឯងទាំងនេះ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការលេចចេញនូវខ្លួនឯងដែលកាន់តែមានភាពក្លាហាន បញ្ចេញមតិ និងពិតប្រាកដ មុនពេលការអះអាងខ្លួនឯងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពអាចចាក់ឫសបាន។

The Assertiveness Guide for Women: How to Communicate Your Needs, Set Healthy Boundaries, and Transform Your Relationships (Julie de Azevedo Hanks)

សៀវភៅនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងជាពិសេសសម្រាប់ស្ត្រី ដោយជួយកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងយកឈ្នះឧបសគ្គចំពោះការទំនាក់ទំនងបែបអះអាង ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលតស៊ូនឹងការថប់បារម្ភ ឬការជៀសវាង ⁴។ វាផ្អែកលើទ្រឹស្តី attachment theory, mindfulness, CBT, និង DBT ⁴។ សៀវភៅនេះបង្រៀនពី "ជំហរទំនាក់ទំនងបីយ៉ាង"៖ "Doormat" (អកម្ម) "Sword" (ឈ្លានពាន/អកម្ម-ឈ្លានពាន) និង "Lantern" (អះអាង) ⁴។ វាផ្តល់ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងអំពីរបៀបអនុវត្តជំនាញទំនាក់ទំនង និងការយល់ដឹងពីអារម្មណ៍ ⁴។ ការផ្តោតសំខាន់គឺលើការឆ្លុះបញ្ចាំងខ្លួនឯង ការយល់ដឹងពីអារម្មណ៍ ការបន្ធូរអារម្មណ៍ ការបញ្ចេញមតិ និងការពង្រីកខ្លួនឯង ¹⁵។

ការផ្តោតច្បាស់លាស់លើ "ស្ត្រី" នៅក្នុងចំណងជើង និងការពិពណ៌នា ⁴ គឺជាចំណុចបែងចែកដ៏សំខាន់ពីសៀវភៅអះអាងខ្លួនឯងទូទៅជាច្រើន។ ខណៈពេលដែលសៀវភៅមួយចំនួនត្រូវបានរិះគន់ចំពោះការខ្វះការស្វែងយល់ជាក់លាក់អំពីយេនឌ័រ ⁵ សៀវភៅនេះដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយផ្ទាល់។ នេះបង្ហាញពីការយល់ដឹងដ៏សំខាន់មួយ៖ បញ្ហាប្រឈមនៃការអះអាងខ្លួនឯងជារឿយៗត្រូវបានកំណត់ដោយយេនឌ័រ ដោយស្ត្រីជារឿយៗត្រូវបានសង្គមបង្រៀនឱ្យផ្តល់អាទិភាពដល់តម្រូវការរបស់អ្នកដទៃ និងជៀសវាងជម្លោះ ដែលនាំឱ្យមានការគាប់ចិត្តអ្នកដទៃ ឬការលំបាកក្នុងការកំណត់ព្រំដែន ⁵។ ដូច្នេះ វិធីសាស្រ្តដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដែលទទួលស្គាល់ និងដោះស្រាយសម្ពាធសង្គមជាក់លាក់ទាំងនេះ គំរូផ្លូវចិត្ត (ដូចជារចនាប័ទ្ម attachment) និងការគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ (mindfulness, CBT, DBT) គឺមានតម្លៃខ្ពស់ ដោយផ្តល់នូវយុទ្ធសាស្ត្រដែលមានគោលដៅ និងប្រសិទ្ធភាពជាងសម្រាប់ក្រុមប្រជាសាស្រ្តនេះដើម្បីស្វែងរក "សំឡេងពិតប្រាកដ" របស់ពួកគេ ¹²។

The Art of Everyday Assertiveness: Speak Up. Say No. Set Boundaries. Take Back Control. (Patrick King)

សៀវភៅនេះត្រូវបានណែនាំជាពិសេសសម្រាប់បុគ្គលដែលតស៊ូនឹងការអះអាងខ្លួនឯង ដែលជារឿយៗត្រូវបានពិពណ៌នាថាជា "មនុស្សល្អពេក" (chronically nice) ឬ "មនុស្សគាប់ចិត្តអ្នកដទិត" (people pleaser) ³។ វាផ្តល់នូវវិធីសាស្រ្តជាប្រព័ន្ធដើម្បីយកឈ្នះលើការបង្ខិតបង្ខំទាំងនេះ ³។ សៀវភៅនេះណែនាំពីរបៀបរក្សាតុល្យភាពរវាងការអះអាង ការសម្របសម្រួល និងការយល់ព្រម ³។ វាផ្តោតលើការនិយាយ "ទេ" ដោយម៉ឺងម៉ាត់ ការសុំអ្វីដែលអ្នកចង់បាន និងការដោះស្រាយគំនិត subconscious ដែលរារាំងការអះអាង ³។

លក្ខណៈពិសេសគួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយនៃសៀវភៅនេះគឺ "ផែនការសកម្មភាពអះអាងរយៈពេល 28 ថ្ងៃ" ³។ ការដាក់បញ្ចូលផែនការនេះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា សៀវភៅនេះលើសពីការយល់ដឹងតាមទ្រឹស្តី ដើម្បីផ្តោតលើការបង្កើតទម្លាប់ជាក់ស្តែង។ ការអះអាងខ្លួនឯងមិនមែនជាដំណោះស្រាយតែមួយដង ឬជាការផ្លាស់ប្តូរដែលអាចធ្វើបានភ្លាមៗនោះទេ ប៉ុន្តែជាដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍បន្តបន្ទាប់គ្នាដែលទាមទារការអនុវត្ត និងការពង្រឹងជាប់លាប់ ¹។ ការយល់ដឹងនេះសង្កត់ធ្ងន់ថា សៀវភៅនេះផ្តល់នូវវិធីសាស្រ្តដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធ និងបង្កើនបន្តិចម្តងៗ ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីបញ្ចូលអាកប្បកិរិយាអះអាងទៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ធ្វើឱ្យវាក្លាយជាការណែនាំជាក់ស្តែងខ្ពស់សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរអាកប្បកិរិយារយៈពេលវែង ជាជាងគ្រាន់តែការយល់ដឹងខាងបញ្ញា។ វាទទួលស្គាល់ថា សកម្មភាពតូចៗដែលជាប់លាប់បង្កើតជំនាញយូរអង្វែង។

Assertiveness: How to Stand Up for Yourself and Still Win the Respect of Others (Judy Murphy)

សៀវភៅនេះត្រូវបានរចនាឡើងដើម្បីជួយអ្នកអានឱ្យក្លាយជាមនុស្សដែលមានទំនុកចិត្ត និងអះអាងខ្លួនឯងកាន់តែច្រើន ²។ គោលបំណងចម្បងរបស់វាគឺដើម្បីបង្កើនការគោរពខ្លួនឯង ធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងប្រសើរឡើង និងទទួលបានការគោរពពីមិត្តភក្តិ ក្រុមគ្រួសារ ដៃគូ មិត្តរួមការងារ និងសូម្បីតែថៅកែ ²។ សៀវភៅនេះផ្តល់ការណែនាំជាក់ស្តែង ការធ្វើលំហាត់ប្រាណវាយតម្លៃខ្លួនឯង និងឧទាហរណ៍ច្បាស់លាស់សម្រាប់ដោះស្រាយអន្តរកម្មផ្សេងៗ ²។ វាគ្របដណ្តប់លើការទំនាក់ទំនងអះអាងក្នុងទំនាក់ទំនងស្នេហា ការដោះស្រាយជាមួយកុមារ ឪពុកម្តាយ បងប្អូន ប្រធានការងារ និងជាអ្នកប្រើប្រាស់ ²។

ខណៈពេលដែលសៀវភៅអះអាងខ្លួនឯងជាច្រើនផ្តល់នូវគោលការណ៍ទូទៅ សៀវភៅរបស់ Judy Murphy ² លេចធ្លោដោយការបែងចែកការអះអាងខ្លួនឯងទៅជាបរិបទជាក់លាក់ និងខុសគ្នា៖ ទំនាក់ទំនងស្នេហា អន្តរកម្មជាមួយកុមារ ឪពុកម្តាយ/បងប្អូន បរិយាកាសវិជ្ជាជីវៈ (ជាមួយថៅកែ/អ្នកគ្រប់គ្រង) និងសូម្បីតែអន្តរកម្មជាមួយអ្នកប្រើប្រាស់។ នេះបង្ហាញពីការយល់ដឹងដ៏សំខាន់មួយ៖ ការអះអាងខ្លួនឯងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពមិនមែនជាវិធីសាស្រ្តតែមួយដែលសមនឹងគ្រប់ស្ថានភាពនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវតែ

សម្របតាមបរិបទ និងសម្របតាមថាមវន្តអំណាច ផលវិបាកផ្លូវអារម្មណ៍ និងប្រវត្តិទំនាក់ទំនងពិសេសនៃអន្តរកម្មនីមួយៗ។ តាមរយៈការផ្តល់ដំបូន្មាន និងឧទាហរណ៍ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងសម្រាប់សេណារីយ៉ូដ៏ចម្រុះទាំងនេះ សៀវភៅនេះផ្តល់នូវការណែនាំដែលលម្អិត និងអាចអនុវត្តបានដោយផ្ទាល់សម្រាប់អ្នកអាន ដោយទទួលស្គាល់ភាពស្មុគស្មាញនៃការទំនាក់ទំនងក្នុងពិភពពិត។

The Power of a Positive No: How to Say No and Still Get to Yes (William Ury)

សៀវភៅនេះណែនាំវិធីសាស្រ្តបីជំហានសម្រាប់ការនិយាយ "ទេ" ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ខណៈពេលដែលរក្សា និងពង្រឹងទំនាក់ទំនង ³។ គោលគំនិតស្នូលគឺថា "ទេ" គឺជាពាក្យដ៏សំខាន់សម្រាប់ការពារខ្លួនឯង និងតម្លៃរបស់មនុស្សម្នាក់ ¹³។ វិធីសាស្រ្ត "Yes! No. Yes?" រួមមាន៖ "Yes" ដំបូង (កំណត់តម្លៃស្នូលរបស់អ្នក) "No" (ការបដិសេធច្បាស់លាស់) និង "Yes" ទីពីរ (ស្នើជម្រើសដែលស្របតាមផលប្រយោជន៍របស់អ្នក) ⁶។ Ury ផ្តល់ដំបូន្មានជាក់ស្តែង និងឧទាហរណ៍សម្រាប់ការអនុវត្ត "Positive No" ក្នុងស្ថានភាពផ្សេងៗ រួមមានជាមួយអតិថិជន មិត្តរួមការងារ និយោជិត នាយកប្រតិបត្តិ កូន ឬដៃគូ ¹³។

ប្រវត្តិរបស់ William Ury ជាសហស្ថាបនិកនៃកម្មវិធីចរចារបស់ Harvard ¹³ បង្ហាញភ្លាមៗថា វិធីសាស្រ្តរបស់គាត់ចំពោះការអះអាងខ្លួនឯងមានឫសគល់ក្នុងការគិតបែបយុទ្ធសាស្ត្រ និងការដោះស្រាយជម្លោះ។ ក្របខ័ណ្ឌ "Yes! No. Yes?" ⁶ មិនមែនគ្រាន់តែជាការបដិសេធសំណើនោះទេ។ វាគឺជាវិធីសាស្រ្តដ៏ស្មុគស្មាញមួយសម្រាប់ការបញ្ជាក់ពីតម្លៃមូលដ្ឋានរបស់មនុស្សម្នាក់ ("Uncover Your Yes") ការកំណត់ព្រំដែនយ៉ាងរឹងមាំ ("Empower Your No") ហើយបន្ទាប់មកការស្នើឡើងនូវជម្រើសដែលស្របតាមផលប្រយោជន៍របស់មនុស្សម្នាក់ ខណៈពេលដែលនៅតែស្វែងរកដំណោះស្រាយដែលយល់ព្រមគ្នាទៅវិញទៅមក ("Respect Your Way to Yes")។ នេះបង្ហាញថាការអះអាងខ្លួនឯងអាចជាឧបករណ៍ដ៏មានឥទ្ធិពលសម្រាប់ការ

សហការ និង ការដោះស្រាយបញ្ហា មិនមែនគ្រាន់តែការអនុវត្តព្រំដែនសាមញ្ញនោះទេ។ វាទាក់ទងនឹងការសម្រេចបាននូវគោលដៅរបស់មនុស្សម្នាក់ ខណៈពេលដែលរក្សា និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងយ៉ាងសកម្ម ដែលធ្វើឱ្យវាមានតម្លៃជាពិសេសក្នុងការចរចារវិជ្ជាជីវៈ ឬផ្ទាល់ខ្លួនដ៏ស្មុគស្មាញដែលការបង្កើតទំនាក់ទំនងរយៈពេលវែងមានសារៈសំខាន់។

Set Boundaries, Find Peace: A Guide to Reclaiming Yourself (Nedra Glover Tawwab)

សៀវភៅនេះមានគោលបំណងបកស្រាយគោលគំនិតនៃព្រំដែនដែលមានសុខភាពល្អ និងផ្តល់វិធីជាក់ស្តែងដើម្បីបង្កើតវា ³។ វាផ្អែកលើការព្យាបាលអាកប្បកិរិយាការយល់ដឹង (CBT) ³។ សៀវភៅនេះគ្របដណ្តប់ប្រភេទព្រំដែនផ្សេងៗ ការរំលោភបំពានព្រំដែន និងរបៀបទំនាក់ទំនង និងរក្សាព្រំដែនក្នុងទំនាក់ទំនងផ្សេងៗ រួមមានក្រុមគ្រួសារ ដៃគូស្នេហា មិត្តភក្តិ ការងារ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ³។ វាបញ្ចូលរឿងរ៉ាវ ឧទាហរណ៍ និងសំណួរសម្រាប់ការឆ្លុះបញ្ចាំង ³។

ខណៈពេលដែល Set Boundaries, Find Peace ត្រូវបានគេសរសើរយ៉ាងទូលំទូលាយចំពោះដំបូន្មានជាក់ស្តែងរបស់វាលើការកំណត់ព្រំដែន ³ ការពិនិត្យលម្អិតនៅក្នុង ⁵ បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីធាតុសំខាន់មួយដែលបាត់៖ "ផលប៉ះពាល់នៃវប្បធម៌ និងយេនឌ័រលើព្រំដែន។ ការលំបាកក្នុងការកំណត់ព្រំដែនជារឿយៗមានលក្ខណៈជាក់លាក់តាមវប្បធម៌។ នៅក្នុងវប្បធម៌មួយចំនួន ភាពផ្ទាល់ដែល Tawwab ណែនាំនឹងមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ។ គ្មានកន្លែងសម្រាប់រឿងនោះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងសៀវភៅនោះទេ"។ នេះគឺជាការយល់ដឹងដ៏សំខាន់មួយ ជាពិសេសសម្រាប់ទស្សនិកជនខ្មែរ។ វាបង្ហាញថា ខណៈពេលដែលគោលការណ៍នៃការកំណត់ព្រំដែន (ឧទាហរណ៍ ការការពារពេលវេលា ថាមពល និងតម្លៃរបស់មនុស្សម្នាក់) មានលក្ខណៈសកល ការអនុវត្តរបស់ពួកគេត្រូវតែមានភាពរសើបតាមវប្បធម៌យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ។ ការអនុវត្តដំបូន្មានលោកខាងលិចដោយផ្ទាល់លើការអះអាងខ្លួនឯង និងព្រំដែនដោយមិនគិតពីបទដ្ឋានសង្គមខ្មែរ (ដែលអាចផ្តល់អាទិភាពដល់ភាពសុខដុមរមនា ការទំនាក់ទំនងដោយប្រយោល ឬការគោរពចំពោះមនុស្សចាស់/អាជ្ញាធរ) អាចនាំឱ្យមានផលវិបាកអវិជ្ជមានដែលមិនបានរំពឹងទុក ឬផ្ទុយពីគោលបំណង។ នេះសង្កត់ធ្ងន់ថា សម្រាប់អ្នកអានខ្មែរ ការសម្របខ្លួនដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងបរិបទវប្បធម៌គឺមានសារៈសំខាន់បំផុត ហើយវាបង្ហាញពីតម្រូវការទូលំទូលាយសម្រាប់ធនធានជំនួយខ្លួនឯងដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវប្បធម៌។

IV. ការពិចារណាលើធនធានភាសាខ្មែរ

ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃការបោះពុម្ពផ្សាយផ្នែកចិត្តវិទ្យា និងការអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនឯងជាភាសាខ្មែរ

បច្ចុប្បន្ន មានការខ្វះខាតយ៉ាងខ្លាំងនូវអត្ថបទសិក្សាជាភាសាខ្មែរ ជាពិសេសសម្រាប់កម្រិតឧត្តមសិក្សា ដែលសាកលវិទ្យាល័យជាច្រើននៅកម្ពុជាផ្តល់ជូនកម្មវិធីថ្នាក់អនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិត ¹⁶។ សៀវភៅភាគច្រើនដែលប្រើប្រាស់ក្នុងកម្មវិធីទាំងនេះគឺភាសាអង់គ្លេស ហើយនិស្សិតជារឿយៗជួបការលំបាកក្នុងការយល់ដឹងអត្ថបទសិក្សាកម្រិតខ្ពស់ដោយសារកម្រិតភាសាអង់គ្លេសមិនគ្រប់គ្រាន់ ¹⁶។ លើសពីនេះ សេវាកម្ម និងការគាំទ្រសម្រាប់បុគ្គលដែលមានពិការភាពផ្នែកទំនាក់ទំនងនៅកម្ពុជាមានតិចតួចណាស់ ដោយភាគច្រើនស្ថិតនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ¹⁷។

មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាខ្មែរ (CKS) បានចាប់ផ្តើមដោះស្រាយបញ្ហានេះតាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ ដោយកំណត់ និងបកប្រែអត្ថបទសិក្សាសំខាន់ៗមួយចំនួនទៅជាភាសាខ្មែរ ដូចជាប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ¹⁶។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនមានការលើកឡើងជាក់លាក់ណាមួយអំពីការបកប្រែសៀវភៅជំនួយខ្លួនឯង ឬសៀវភៅស្តីពីការទំនាក់ទំនងបែបអះអាងនោះទេ។ កម្មវិធីសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យធំៗដូចជា សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ (RUPP) និងសាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជា (University of Cambodia) មានមុខវិជ្ជាទំនាក់ទំនង និងចិត្តវិទ្យាសង្គម ប៉ុន្តែអត្ថបទសំខាន់ៗដែលបានណែនាំគឺនៅតែជាភាសាអង់គ្លេស ហើយមិនមានការបញ្ជាក់ពីការបកប្រែសៀវភៅជាក់លាក់ណាមួយស្តីពីការទំនាក់ទំនងបែបអះអាងជាភាសាខ្មែរនោះទេ ¹⁸។ ការលើកឡើងអំពីការបកប្រែទៅជាភាសាផ្សេងទៀតដូចជា ភាសា Farsi ឬ Arabic សម្រាប់សៀវភៅ

Boundaries និង Nonviolent Communication ⁹ បង្ហាញថាការបកប្រែបែបនេះមានសម្រាប់តំបន់ផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែមិនមែនសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងវិស័យជាក់លាក់នេះទេ។ នេះបង្ហាញពីគម្លាតដ៏សំខាន់មួយដែល "បាត់បង់ក្នុងការបកប្រែ" ដែលជំនាញជីវិតដ៏មានតម្លៃ និងអាចអនុវត្តបានពីសៀវភៅភាសាអង់គ្លេសដែលត្រូវបានណែនាំយ៉ាងខ្លាំងទាំងនេះមិនអាចចូលប្រើប្រាស់បានយ៉ាងងាយស្រួលសម្រាប់ទស្សនិកជននិយាយភាសាខ្មែរដែលជួបការលំបាកជាមួយនឹងកម្រិតភាសាអង់គ្លេសកម្រិតខ្ពស់។ ឧបសគ្គភាសានេះជះឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់ដល់ការអនុវត្តជាក់ស្តែងនៃគំនិតទាំងនេះសម្រាប់អ្នកអានគោលដៅ។

បញ្ហាប្រឈម និងឱកាស

បញ្ហាប្រឈម: ការខ្វះខាតធនធានជាភាសាខ្មែរអាចជាឧបសគ្គដ៏ធំមួយដល់ការយល់ដឹងស៊ីជម្រៅ និងការអនុវត្តជាក់ស្តែងសម្រាប់អ្នកអានខ្មែរ ¹⁶។ លើសពីនេះ ភាពខុសគ្នានៃវប្បធម៌អាចធ្វើឱ្យការអនុវត្តគោលការណ៍ទំនាក់ទំនងបែបអះអាងរបស់លោកខាងលិចដោយផ្ទាល់មានការលំបាក ឬមិនសមរម្យ។ ឧទាហរណ៍ សៀវភៅ

Set Boundaries, Find Peace ត្រូវបានគេរិះគន់ថាខ្វះការស្វែងយល់ពីផលប៉ះពាល់នៃវប្បធម៌ និងយេនឌ័រលើការកំណត់ព្រំដែន ដោយសារភាពផ្ទាល់ដែលបានណែនាំអាចមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងវប្បធម៌មួយចំនួន ⁵។ ការយល់ដឹងនេះបង្ហាញថា ការអនុវត្តដំបូន្មានលោកខាងលិចដោយផ្ទាល់ដោយមិនគិតពីបទដ្ឋានសង្គមខ្មែរ (ដែលអាចផ្តល់អាទិភាពដល់ភាពសុខដុមរមនា ការទំនាក់ទំនងដោយប្រយោល ឬការគោរពចំពោះមនុស្សចាស់/អាជ្ញាធរ) អាចនាំឱ្យមានផលវិបាកអវិជ្ជមានដែលមិនបានរំពឹងទុក ឬផ្ទុយពីគោលបំណង ²¹។

ឱកាស: ជាមួយនឹងគម្លាត "បាត់បង់ក្នុងការបកប្រែ" នេះ មានតម្រូវការជាក់ស្តែងសម្រាប់ខ្លឹមសារជំនួយខ្លួនឯងប្រកបដោយគុណភាពជាភាសាខ្មែរ។ នេះជាឱកាសដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកនិពន្ធ អ្នកបោះពុម្ពផ្សាយ និងអ្នកជំនាញក្នុងស្រុកក្នុងការបង្កើតធនធានដែលសម្របតាមវប្បធម៌។ ការបកប្រែសៀវភៅដែលមានស្រាប់ទៅជាភាសាខ្មែរ អាចជាជំហានដំបូង ប៉ុន្តែវាមិនគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ ការអះអាងខ្លួនឯង ជាពិសេសនៅក្នុងវប្បធម៌ប្រមូលផ្តុំ ឬឋានានុក្រមដូចជាកម្ពុជា អាចបង្ហាញខុសគ្នា ទាមទារវិធីសាស្រ្តប្រយោលច្រើនជាង ឬចាំបាច់ត្រូវមានតុល្យភាពជាមួយតម្លៃវប្បធម៌ជាក់លាក់ ដូចជាការរក្សា "មុខមាត់" ឬការគោរពចំពោះមនុស្សចាស់។ ដូច្នេះ ឱកាសនេះមិនមែនគ្រាន់តែសម្រាប់ការបកប្រែតាមន័យត្រង់នោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់ការ សម្របខ្លួនតាមវប្បធម៌ ឬការអភិវឌ្ឍក្របខ័ណ្ឌការអះអាងខ្លួនឯងថ្មីទាំងស្រុងដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបរិបទ។ ក្របខ័ណ្ឌទាំងនេះនឹងបញ្ចូលគោលការណ៍សកលនៃការបញ្ចេញមតិខ្លួនឯងជាមួយនឹងបទដ្ឋានសង្គម និងរចនាប័ទ្មទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជា ធ្វើឱ្យដំបូន្មានមិនត្រឹមតែអាចចូលប្រើប្រាស់បានតាមភាសាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសមស្របតាមវប្បធម៌ និងមានប្រសិទ្ធភាពជាក់ស្តែងសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងស្រុកទៀតផង។

V. ការណែនាំសម្រាប់ការអនុវត្តជាក់ស្តែង

របៀបជ្រើសរើសសៀវភៅដែលត្រឹមត្រូវសម្រាប់អ្នក

ការជ្រើសរើសសៀវភៅដែលត្រឹមត្រូវអាចជួយសម្រួលដល់ដំណើរការនៃការអភិវឌ្ឍការអះអាងខ្លួនឯង។ ខាងក្រោមនេះគឺជាជំហានមួយចំនួនដើម្បីណែនាំការជ្រើសរើស៖

• កំណត់តម្រូវការផ្ទាល់ខ្លួន: ពិចារណាថាតើអ្នកចង់ដោះស្រាយបញ្ហាជាក់លាក់អ្វី។ តើអ្នកជួបការលំបាកក្នុងការកំណត់ព្រំដែន ការដោះស្រាយជម្លោះ ការនិយាយថា "ទេ" ឬការបង្ហាញគំនិតរបស់អ្នកក្នុងស្ថានភាពជាក់លាក់ដែរឬទេ? ² ការកំណត់គោលដៅជាក់លាក់នឹងជួយអ្នកជ្រើសរើសសៀវភៅដែលពាក់ព័ន្ធបំផុត។

• ស្វែងយល់ពីវិធីសាស្រ្ត: សៀវភៅផ្សេងៗប្រើវិធីសាស្រ្តផ្សេងៗគ្នា។ ឧទាហរណ៍ The Assertiveness Workbook ផ្អែកលើ CBT ¹ ខណៈពេលដែល

  Nonviolent Communication ណែនាំវិធីសាស្រ្ត NVC ¹⁰ ហើយ

  The Power of a Positive No ផ្តោតលើបច្ចេកទេសចរចា ⁶។ ជ្រើសរើសវិធីសាស្រ្តដែលអ្នកចាប់អារម្មណ៍ ឬដែលអ្នកគិតថានឹងដំណើរការល្អសម្រាប់អ្នក។

• ពិនិត្យមើលភាពជាក់ស្តែង: ត្រូវប្រាកដថាសៀវភៅមានលំហាត់ ឧទាហរណ៍ និងផែនការសកម្មភាពជាក់ស្តែង ³។ សៀវភៅដែលផ្តល់នូវឧបករណ៍ដែលអាចអនុវត្តបានគឺមានតម្លៃជាងសៀវភៅដែលគ្រាន់តែពិភាក្សាទ្រឹស្តី។

• អានការវាយតម្លៃ: ពិនិត្យមើលមតិយោបល់ពីអ្នកអានផ្សេងទៀត ដើម្បីទទួលបានទស្សនៈផ្សេងៗអំពីប្រសិទ្ធភាព និងភាពពាក់ព័ន្ធរបស់សៀវភៅ ³។

គន្លឹះក្នុងការអនុវត្តគោលការណ៍ទំនាក់ទំនងបែបអះអាង

ការអភិវឌ្ឍការអះអាងខ្លួនឯងគឺជាដំណើរការបន្តបន្ទាប់គ្នាដែលទាមទារការអនុវត្ត និងការអត់ធ្មត់ ¹។ ខាងក្រោមនេះគឺជាគន្លឹះសំខាន់ៗសម្រាប់ការអនុវត្តជាក់ស្តែង៖

• ចាប់ផ្តើមពីតូច: កុំព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរអ្វីៗទាំងអស់ក្នុងពេលតែមួយ។ អនុវត្តក្នុងស្ថានភាពដែលមានហានិភ័យទាបជាមុនសិន ហើយបង្កើនបន្តិចម្តងៗទៅស្ថានភាពដែលពិបាកជាង ¹។ ឧទាហរណ៍ ចាប់ផ្តើមដោយការនិយាយ "ទេ" ចំពោះសំណើតូចតាច មុននឹងដោះស្រាយបញ្ហាធំៗ។

• ការអនុវត្តជាប់លាប់: ការអះអាងខ្លួនឯងគឺជាជំនាញដែលទាមទារការអនុវត្តជាប្រចាំ។ វានឹងមានពេលដែលអ្នកជួបការលំបាក ឬមានការសង្ស័យ ²។ ការរីកចម្រើនប្រហែលជាមិនតែងតែមានលក្ខណៈលីនេអ៊ែរនោះទេ ប៉ុន្តែការប្តេជ្ញាចិត្តជាប់លាប់គឺសំខាន់ណាស់។

• ការយល់ដឹងពីខ្លួនឯង និងអារម្មណ៍: ស្វែងយល់ពីរបៀបដែលរចនាប័ទ្មទំនាក់ទំនង និងអារម្មណ៍របស់អ្នកជះឥទ្ធិពលដល់អន្តរកម្មរបស់អ្នក ¹⁵។ ការយល់ដឹងពីអារម្មណ៍របស់អ្នកជាសញ្ញានៃតម្រូវការដែលមិនបានបំពេញអាចជួយអ្នកក្នុងការទំនាក់ទំនងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ¹⁵។

• ការយកឈ្នះលើឧបសគ្គ: ទទួលស្គាល់ និងប្រឈមមុខនឹងជំនឿអវិជ្ជមាន ឬការភ័យខ្លាចដែលរារាំងការអះអាងរបស់អ្នក ¹។ ការភ័យខ្លាចនៃការមិនពេញចិត្ត ឬអារម្មណ៍មានកំហុសជារឿយៗរារាំងការកំណត់ព្រំដែន ⁵។ ការទទួលស្គាល់ថាការអះអាងខ្លួនឯងមិនមែនជាការឈ្លើយ ឬអាត្មានិយមនោះទេ គឺជាជំហានដំបូងដ៏សំខាន់។

• ការសម្របខ្លួនតាមវប្បធម៌: ត្រូវដឹងពីភាពខុសគ្នានៃវប្បធម៌ ហើយសម្របសម្រួលវិធីសាស្រ្តរបស់អ្នកឱ្យសមស្របទៅនឹងបរិបទសង្គមខ្មែរ ⁵។ ភាពផ្ទាល់ដែលត្រូវបានណែនាំនៅក្នុងសៀវភៅលោកខាងលិចមួយចំនួនអាចមិនសមរម្យនៅក្នុងបរិបទវប្បធម៌ដែលឱ្យតម្លៃភាពសុខដុមរមនា ឬការគោរពឋានានុក្រម។ ការស្វែងរកវិធីសាស្រ្តដែលគោរពវប្បធម៌ក្នុងស្រុកគឺចាំបាច់សម្រាប់ប្រសិទ្ធភាព។

តារាង៖ បច្ចេកទេសទំនាក់ទំនងបែបអះអាងសំខាន់ៗ និងឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង

តារាងខាងក្រោមបង្ហាញពីបច្ចេកទេសទំនាក់ទំនងបែបអះអាងសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលបានពិភាក្សានៅក្នុងសៀវភៅដែលបានណែនាំ រួមជាមួយនឹងឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង៖

បច្ចេកទេស	ការពិពណ៌នា	ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង	សៀវភៅដែលបានណែនាំ
Broken Record	ការនិយាយដដែលៗនូវគោលដៅ ឬបំណងប្រាថ្នារបស់អ្នកដោយមិនខឹង រំខាន ឬនិយាយខ្លាំងៗ រហូតទាល់តែពួកគេត្រូវបានទទួលស្គាល់ ឬសម្រេចបាន។	"ខ្ញុំយល់ថាអ្នករវល់ ប៉ុន្តែខ្ញុំត្រូវការរបាយការណ៍នោះនៅថ្ងៃស្អែក។" (ម្តងហើយម្តងទៀត ប្រសិនបើចាំបាច់)	When I Say No, I Feel Guilty 3
Fogging	ការយល់ព្រមតាមចំណុចរបស់អ្នករិះគន់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន (ឧទាហរណ៍ "អ្នកប្រហែលជាត្រូវ") ដោយមិនបដិសេធ ការពារខ្លួន ឬប្រែក្លាយការរិះគន់មកលើពួកគេវិញ។	អ្នករិះគន់៖ "អ្នកតែងតែមកយឺត!" អ្នក៖ "បាទ ខ្ញុំប្រហែលជាមកយឺតម្តងម្កាល។"	When I Say No, I Feel Guilty 3
បួនជំហាន NVC	ដំណើរការដើម្បីទំនាក់ទំនងប្រកបដោយការអាណិតអាសូរ៖ ការសង្កេត អារម្មណ៍ តម្រូវការ និងការស្នើសុំ។	"នៅពេលខ្ញុំឃើញ [ការសង្កេត] ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ [អារម្មណ៍] ព្រោះខ្ញុំត្រូវការ [តម្រូវការ]។ តើអ្នកនឹង [ការស្នើសុំ] ទេ?"	Nonviolent Communication 3
វិធីសាស្រ្ត "Yes! No. Yes?"	យុទ្ធសាស្ត្របីជំហានសម្រាប់ការនិយាយ "ទេ" ដោយមានប្រសិទ្ធភាព៖ បញ្ជាក់ "Yes" ស្នូលរបស់អ្នក បញ្ចេញ "No" យ៉ាងរឹងមាំ និងស្នើ "Yes" ទីពីរ (ជម្រើស)។	"បាទ ខ្ញុំចង់ជួយអ្នក [Yes ស្នូល]។ ទេ ខ្ញុំមិនអាចធ្វើវាបាននៅថ្ងៃនេះទេ [No]។ តើខ្ញុំអាចជួយអ្នកនៅថ្ងៃស្អែកបានទេ? [Yes ទីពីរ]"	The Power of a Positive No 6
ជំហរទំនាក់ទំនងបីយ៉ាង	ការកំណត់អត្តសញ្ញាណរចនាប័ទ្មទំនាក់ទំនង៖ "Doormat" (អកម្ម) "Sword" (ឈ្លានពាន/អកម្ម-ឈ្លានពាន) និង "Lantern" (អះអាង)។	ការយល់ដឹងថាការនៅស្ងៀមជា "Doormat" មិនបានជួយអ្នកទេ ហើយរៀនផ្លាស់ប្តូរទៅជា "Lantern" ដែលបញ្ចេញមតិដោយច្បាស់លាស់។	The Assertiveness Guide for Women 4
ការកំណត់ព្រំដែន	ការបង្កើត និងរក្សាខ្សែបន្ទាត់ផ្ទាល់ខ្លួនដែលកំណត់អ្វីដែលអ្នកទទួលខុសត្រូវ និងអ្វីដែលអ្នកមិនមែន។	"ខ្ញុំមិនអាចនិយាយទូរស័ព្ទបន្ទាប់ពីម៉ោង ៩ យប់បានទេ" ឬ "ខ្ញុំនឹងមិនពិភាក្សាប្រធានបទនោះទៀតទេ"។	Set Boundaries, Find Peace 3
Mini-dialogues	ការសន្ទនាតូចៗដែលបានរៀបចំទុកជាមុនដើម្បីអនុវត្តការឆ្លើយតបទៅនឹងអន្តរកម្មសង្គមពិបាកៗ។	ការអនុវត្តការឆ្លើយតបចំពោះសំណើដែលមិនសមហេតុផល ឬការរិះគន់ដោយមិនបានរំពឹងទុក។	The Assertiveness Workbook 7
ផែនការសកម្មភាពអះអាងរយៈពេល 28 ថ្ងៃ	ផែនការជាជំហានៗដើម្បីបញ្ចូលអាកប្បកិរិយាអះអាងទៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃតាមរយៈការអនុវត្តជាប់លាប់។	ការធ្វើលំហាត់ប្រាណជាក់លាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃដើម្បីបង្កើនការនិយាយ "ទេ" ការកំណត់ព្រំដែន ឬការបញ្ចេញគំនិត។	The Art of Everyday Assertiveness 3

VI. សេចក្តីសន្និដ្ឋាន

ការទំនាក់ទំនងបែបអះអាងគឺជាជំនាញជីវិតដ៏សំខាន់មួយដែលចាំបាច់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនឯង សុខុមាលភាពផ្លូវចិត្ត និងការកសាងទំនាក់ទំនងប្រកបដោយសុខភាពល្អ។ សៀវភៅដែលបានពិភាក្សានៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ ដូចជា The Assertiveness Workbook, Nonviolent Communication, Boundaries, និង The Power of a Positive No ផ្តល់នូវក្របខ័ណ្ឌ និងបច្ចេកទេសជាក់ស្តែងជាច្រើនដើម្បីជួយបុគ្គលម្នាក់ៗឱ្យក្លាយជាអ្នកទំនាក់ទំនងដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងមានទំនុកចិត្ត។ ពួកវាគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពផ្សេងៗ ចាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរគំនិតមូលដ្ឋាន ការកំណត់ព្រំដែន រហូតដល់ការចរចា និងការដោះស្រាយជម្លោះប្រកបដោយការយល់ចិត្ត។

របាយការណ៍នេះលើកទឹកចិត្តអ្នកអានឱ្យចាប់ផ្តើមដំណើរការអភិវឌ្ឍជំនាញនេះ ដោយទទួលស្គាល់ថាវាជាជំនាញដែលអាចរៀនបាន និងអនុវត្តបានតាមរយៈការអនុវត្តជាប់លាប់ និងការអត់ធ្មត់។ ការចាប់ផ្តើមពីស្ថានភាពដែលមានហានិភ័យទាប ការយល់ដឹងពីខ្លួនឯង និងការយកឈ្នះលើឧបសគ្គផ្លូវចិត្ត គឺជាជំហានសំខាន់ៗ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វាជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវបញ្ជាក់ពីតម្រូវការបន្ទាន់សម្រាប់ធនធានដែលសម្របតាមវប្បធម៌ជាភាសាខ្មែរនាពេលអនាគត។ បច្ចុប្បន្ន មានគម្លាតគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយផ្នែកចិត្តវិទ្យា និងជំនួយខ្លួនឯងជាភាសាខ្មែរ ហើយការអនុវត្តដំបូន្មានលោកខាងលិចដោយផ្ទាល់អាចមិនសមរម្យទាំងស្រុងនៅក្នុងបរិបទវប្បធម៌កម្ពុជា។ ដូច្នេះ ឱកាសដ៏ធំមួយមានសម្រាប់អ្នកនិពន្ធ អ្នកបោះពុម្ពផ្សាយ និងអ្នកជំនាញក្នុងស្រុកក្នុងការបង្កើតក្របខ័ណ្ឌការអះអាងខ្លួនឯងដែលមិនត្រឹមតែអាចចូលប្រើប្រាស់បានតាមភាសាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបញ្ចូលតម្លៃ និងបទដ្ឋានសង្គមខ្មែរផងដែរ ដើម្បីធានាថាដំបូន្មានទាំងនោះមានប្រសិទ្ធភាព និងពាក់ព័ន្ធសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងស្រុក។